April hafta ladki महाराष्ट्रातील लाडक्या बहिणी एप्रिल महिन्याच्या हप्त्याची आतुरतेने वाट पाहत आहेत. शासनाच्या ‘लाडकी बहिण योजना’अंतर्गत मिळणारा हा आर्थिक मदतीचा हप्ता त्यांच्या दैनंदिन गरजांसाठी अत्यंत महत्त्वाचा आहे. एप्रिल महिन्यातील हप्ता नेमका कधी जमा होणार आणि कोणत्या लाभार्थ्यांना मिळणार, याबाबतची उत्सुकता वाढली आहे. यासंदर्भात एक महत्त्वाची आणि दिलासादायक माहिती समोर आली आहे. लवकरच सरकारकडून हप्त्याचे वितरण सुरू होणार असल्याचे संकेत मिळत आहेत. योजनेतील पात्र लाभार्थ्यांना त्यांच्या बँक खात्यात थेट रक्कम जमा केली जाईल. त्यामुळे बहिणींच्या चेहऱ्यावर आनंद फुलणार असून, त्यांना थोडा आर्थिक आधार मिळणार आहे.
लाडकी बहीण योजना
महाराष्ट्रातील महिलांसाठी एक सकारात्मक आणि आनंदाची बातमी पुढे आली आहे. माजी मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांच्या पुढाकारातून सुरू झालेली ‘लाडकी बहीण’ योजना १ जुलैपासून अंमलात आली असून, अगदी थोड्या वेळातच ही योजना राज्यातील महिलांमध्ये विशेष लोकप्रिय ठरली आहे. या योजनेच्या माध्यमातून पात्र महिलांना दरमहा १५०० रुपयांची आर्थिक मदत दिली जात आहे, जी त्यांच्या दैनंदिन गरजांसाठी उपयोगी ठरते. ग्रामीण आणि शहरी भागात मोठ्या प्रमाणावर महिलांनी या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी नावनोंदणी केली आहे. त्यामुळे महिलांच्या आर्थिक स्वावलंबनाच्या दृष्टीने ही योजना मोलाची मानली जात आहे. ही मदत अनेक कुटुंबांसाठी आधार ठरत आहे.
आर्थिक अडचणी
राज्य सरकारने निवडणुकीपूर्वी महिलांना दरमहा २१०० रुपये देण्याचे वचन दिले होते, मात्र सद्यस्थितीत राज्याच्या आर्थिक अडचणींमुळे ही रक्कम तातडीने लागू करता येणार नसल्याचे स्पष्ट करण्यात आले आहे. सरकारने याबाबत सांगितले आहे की, राज्याची आर्थिक घडी बसल्यानंतरच वाढीव रक्कम लागू केली जाईल. त्यामुळे काही काळ महिलांना सध्याच्या रकमेवर समाधान मानावे लागणार आहे. दरम्यान, एप्रिल महिन्याचा हप्ता लवकरच लाभार्थ्यांच्या खात्यात जमा होणार असल्याची माहिती समोर आली आहे. महिलांमध्ये या हप्त्याची उत्सुकता पाहायला मिळत असून, हा हप्ता अक्षय्य तृतीयेच्या मुहूर्तावर मिळण्याची शक्यता आहे.
अक्षय्य तृतीयेच्या मुहूर्तावर हप्ता
अक्षय्य तृतीयेच्या शुभमुहूर्तावर लाडकी बहीण योजनेचा एप्रिल महिन्याचा हप्ता लाभार्थी महिलांच्या खात्यात जमा होणार आहे. यामुळे अनेक महिलांना आर्थिक मदतीचा मोठा दिलासा मिळणार आहे. योजनेचा हप्ता ३० एप्रिल रोजी थेट खात्यात ट्रान्सफर होईल. दरम्यान, या महिन्यात लाभार्थींची संख्या वाढते की घटते, याकडे सर्वांचे लक्ष लागले आहे. मागील महिन्यात लाभार्थ्यांच्या संख्येत वाढ झाली होती, त्यामुळे यावेळीही संख्या वाढण्याची शक्यता व्यक्त होत आहे. राज्य सरकारकडून योजनेचा लाभ अधिकाधिक महिलांपर्यंत पोहोचवण्याचा प्रयत्न सुरु आहे. त्यामुळे एप्रिलमध्ये किती महिलांना लाभ मिळतो हे पाहणे औत्सुक्याचे ठरणार आहे.
महिलांसाठी आर्थिक सशक्तीकरण
महाराष्ट्र सरकारने महिलांच्या आर्थिक सशक्तीकरणासाठी ‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण’ ही योजना जुलै 2024 पासून सुरू केली आहे. लोकसभा निवडणुकीत अपयश आल्यानंतर महायुतीने ही योजना राबवली असून, ती त्यांच्या दृष्टीने एक महत्त्वाचा निर्णय ठरला आहे. जानेवारीपासून या योजनेसाठी पात्र ठरलेल्या महिलांची सध्या पडताळणी सुरू आहे. सरकारने त्यासाठी ठराविक निकष निश्चित केले असून, त्यानुसारच पात्रता तपासली जात आहे. काही महिलांनी या योजनेचा अनुचित लाभ घेतल्याच्या तक्रारी शासनाकडे प्राप्त झाल्या आहेत. त्यामुळे राज्य सरकारने योजनेंतर्गत अर्ज केलेल्या महिलांची चौकशी करण्याचा निर्णय घेतला आहे.
लाभार्थ्यांची संख्या
महिला व बालकल्याण मंत्री आदिती तटकरे यांनी काही दिवसांपूर्वी ‘एक्स’ या सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर एक माहिती दिली होती. त्यांनी स्पष्ट केलं की ही योजना 21 ते 65 वयोगटातील महिलांसाठीच लागू आहे. त्यामुळे जेव्हा महिला 65 वर्षे पूर्ण करतात, तेव्हा त्यांचा योजनेतून लाभ घेण्याचा हक्क आपोआप संपतो. यामुळे दर महिन्याला लाभार्थ्यांच्या संख्येत बदल होत असतो. अनेक महिलांचा लाभ बंद झाल्याने ही आकडेवारी सतत बदलती राहते. सध्या सुमारे 1.20 लाख महिला अशा आहेत ज्या वयोमर्यादा पार केल्यामुळे या योजनेच्या लाभातून वगळल्या गेल्या आहेत. ही बाब लक्षात घेऊन शासनाकडून नियमित अद्ययावत माहिती संकलित केली जाते.
विवाहानंतर वगळलेली महिलांची स्थिती
विवाहानंतर ज्या महिला इतर राज्यांमध्ये स्थायिक झाल्या आहेत, त्यांचा समावेश लाडकी बहीण योजनेत केला जात नाही. ही योजना केवळ महाराष्ट्रात वास्तव्यास असलेल्या महिलांसाठी मर्यादित आहे. सध्या जवळपास अडीच कोटी महिलांना या योजनेचा लाभ मिळत आहे आणि त्यातून त्यांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडत आहेत. आर्थिक दृष्टिकोनातून या योजनेमुळे अनेक महिलांना दिलासा मिळाला आहे. महिलांच्या सशक्तीकरणासाठी ही योजना उपयुक्त ठरत आहे. शासनाने या योजनेच्या अंमलबजावणीस विशेष प्राधान्य दिले आहे.
अर्जाची अपात्रता
या योजनेसाठी अर्ज करणाऱ्या अनेक महिलांनी अपेक्षेप्रमाणे पात्रता निकष पूर्ण केले आहेत, मात्र त्यापैकी जवळपास 11 लाख महिलांचे अर्ज विविध कारणांमुळे अपात्र ठरवण्यात आले आहेत. यामध्ये काही महिलांनी चुकीची माहिती दिली, तर काही जणींनी आवश्यक कागदपत्रांची पूर्तता केली नव्हती. त्यामुळे प्रशासनाने अशा अर्जांची छाननी करून त्यांना अपात्र ठरवले. अशा प्रकारे, लाभार्थ्यांची यादी नियमितपणे तपासली जाते. यंदाच्या अक्षय्य तृतीयेच्या मुहुर्तावर लाभार्थी महिलांना योजनेचा हप्ता वितरित केला जाणार आहे. त्यामुळे अनेक घरांमध्ये सणासुदीला आनंदाचं वातावरण असेल.
हप्त्याचे वितरण
एप्रिल महिन्याचा लाडकी बहीण योजनेचा हप्ता यंदा अक्षय्य तृतीयेच्या शुभ मुहूर्तावर लाभार्थ्यांच्या खात्यात जमा होणार आहे. ही रक्कम महिन्याच्या शेवटी वितरीत केली जाणार असल्याने अनेक बहिणी उत्सुकतेने या हप्त्याची वाट पाहत आहेत. शासनाच्या या उपक्रमामुळे महिलांना आर्थिक हातभार लागतो आणि त्यांचा सन्मान देखील जपला जातो. सणाच्या पार्श्वभूमीवर मिळणारा हा हप्ता अनेकांसाठी उपयोगी ठरणार आहे. त्यामुळे अलीकडच्या काळात या योजनेतील सहभाग वाढल्याचे दिसून येते. सध्या प्रशासनाकडून हप्त्याचे व्यवहार सुरळीत पार पडावेत म्हणून तयारी सुरू आहे.
निष्कर्ष:
मात्र यावेळी एक प्रश्न समोर येतोय, तो म्हणजे यंदा लाभार्थ्यांची संख्या वाढणार की घटणार? मागील हप्त्याच्या वेळी लाभार्थ्यांची संख्या थोडीशी वाढलेली होती, त्यामुळे आता काय स्थिती असेल याकडे सगळ्यांचे लक्ष लागून आहे. योजना फक्त 21 ते 65 वयोगटातील महिलांसाठीच मर्यादित असल्याने काही जणींची नावं वयोमर्यादेमुळे वगळली जाऊ शकतात. त्यामुळे एकाच वेळी काही महिला नवीन समाविष्ट होतात, तर काहीजणी वयाच्या अटीमुळे बाहेर पडतात. हे बदल दर हप्त्याला होत असल्याने अंतिम आकडेवारी महत्त्वाची ठरते. शासनाकडून लवकरच अधिकृत आकडेवारी जाहीर होण्याची शक्यता आहे.