Atm new rules एटीएम कार्ड वापरण्याच्या नियमांमध्ये सध्या काही महत्त्वाचे बदल करण्यात आले आहेत. हे बदल ग्राहकांच्या सुरक्षेच्या दृष्टीने फारच आवश्यक आहेत. प्रत्येकजण एटीएम वापरत असल्यामुळे या नव्या नियमांची माहिती असणे गरजेचे आहे. या बदलांमुळे एटीएम वापरण्याची पद्धत थोडी बदलली आहे. त्यामुळे कार्ड वापरताना अधिक काळजी घेणे आवश्यक झाले आहे. वेळोवेळी असे नियम अपडेट होत असतात, त्यामुळे सतत जागरूक राहणं महत्त्वाचं आहे. या नव्या नियमांचा आपल्यावर काय परिणाम होईल, हे समजून घेणं गरजेचं आहे. चला तर मग, या बदलांची सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
नवीन एटीएम नियम
राज्यातील नागरिकांसाठी एक महत्त्वाची माहिती समोर आली आहे. बँकेचे व्यवहार करताना आपण एटीएम किंवा डेबिट कार्ड वापरत असतो. हे कार्ड वापरताना अनेकदा अडचणी येतात किंवा बँकेकडून काही सूचना दिल्या जातात. प्रत्येकाचे खाते बँकेत असते आणि त्यासोबत काही सुविधा देखील मिळतात. परंतु दर महिन्याच्या सुरुवातीला एटीएम कार्ड वापरण्याचे काही नियम बदलले जातात. यामुळे ग्राहकांना सतत नवीन माहितीसोबत अपडेट राहावे लागते. या महिन्यातही एटीएम कार्ड वापराबाबत काही नविन नियम लागू करण्यात आले आहेत. हे बदल ग्राहकांसाठी खूप महत्त्वाचे ठरणार आहेत.
एटीएम वापरातील बदल
भारतीय रिझर्व्ह बँकेने १ मेपासून एटीएम कार्डच्या वापराशी संबंधित काही नवीन नियम लागू केले आहेत. या नियमांमुळे प्रथमदृष्ट्या बँक ग्राहकांना एटीएम वापरासाठी अधिक शुल्क आकारले जाण्याचा संभव वाटतो, परंतु याचा परिणाम एवढ्यावरच मर्यादित नाही. या बदलांचा थोडक्यात अर्थ आणि उद्देश समजून घेतल्यास, रिझर्व्ह बँक आणि सरकारची धोरणात्मक दृषटिकोन स्पष्टपणे जाणवते. यामध्ये ग्राहकांना अधिक पारदर्शकता आणि सुविधा मिळवून देण्याचे उद्दिष्ट आहे. तसेच, हे बदल आर्थिक प्रणालीला अधिक सुरक्षित आणि सशक्त करण्यासाठी घेतले जात आहेत.
मोफत व्यवहाराची मर्यादा
बँक ग्राहकांना त्यांच्या बँकेच्या एटीएमवर दरमहा पाच मोफत वित्तीय आणि बिगरवित्तीय व्यवहार करता येतील. महानगरांमध्ये इतर बँकांच्या एटीएमवर तीन मोफत व्यवहार होऊ शकतात, तर मेट्रो शहरांव्यतिरिक्तच्या भागात इतर बँकांच्या एटीएमवर पाच मोफत व्यवहार उपलब्ध असतील. मोफत व्यवहारांनंतर, अतिरिक्त एटीएम वापरावर शुल्क आकारले जाईल, जे पूर्वीही होते, पण आता ते वाढले आहे. प्रत्येक अतिरिक्त व्यवहारासाठी २३ रुपये शुल्क आकारले जाईल. बँकांमध्ये वेगवेगळी शुल्क संरचना असू शकते, पण त्यात फारसा फरक नाही.
इंटरचेंज फी वाढ
१ मे २०२५ पासून भारतीय रिझर्व्ह बँकेने एटीएम इंटरचेंज फीमध्ये वाढ केली आहे, ज्यामुळे ग्राहकांच्या एटीएम वापरावर परिणाम होईल. एटीएम इंटरचेंज फी म्हणजे, ग्राहकाच्या बँकेला दुसऱ्या बँकेच्या एटीएमचा वापर करण्याबद्दल दिलेली फी. ही फी बँक ग्राहकांकडून थेट वसूल केली जात नाही, परंतु ती बँकेच्या कार्यक्षमतेसाठी एक खर्च मानली जाते. दुसऱ्या बँकेच्या एटीएममधून पैसे काढल्यास, काही परिस्थितींमध्ये ग्राहकांना अतिरिक्त शुल्क भरावे लागू शकते. हे शुल्क वाढवण्याचा परिणाम ग्राहकांच्या खर्चावर होईल, ज्यामुळे ते अधिक काळजीपूर्वक एटीएम वापरू लागतील.
मेट्रो आणि ग्रामीण व्यवहार
मेट्रो शहरांमध्ये दुसऱ्या बँकेच्या एटीएमवर दर महिन्यात तीन मोफत व्यवहार करता येतील, आणि त्यानंतर प्रत्येक अतिरिक्त व्यवहारावर शुल्क आकारले जाईल. महानगराबाहेरील शहरांमध्ये दुसऱ्या बँकेच्या एटीएमवर पाच मोफत व्यवहार करता येतील. या बदलामुळे ग्राहकांना त्यांच्या एटीएम वापरावर अधिक नियंत्रण ठेवावे लागेल. कारण, मोफत व्यवहारांची संख्या मर्यादित करण्यात आली आहे आणि नंतर प्रत्येक व्यवहारावर शुल्क आकारले जाणार आहे. यामुळे, ग्राहकांना अधिक काळजीपूर्वक आणि किफायतशीरपणे एटीएमचा वापर करावा लागेल. बदलामुळे त्यांच्या खात्यांवरील अतिरिक्त खर्चाची शक्यता आहे.
कार्ड वापर महाग
या बदलामुळे बँकांचे एटीएम कार्ड वापरणे आता थोडं महाग होईल, म्हणून ग्राहकांना अधिक जागरूकतेने एटीएम कार्डचा वापर करावा लागेल. त्यांना त्यांच्या मोफत व्यवहारांची माहिती ठेवा लागेल, ज्यामुळे अतिरिक्त शुल्क टाळता येईल. डिजिटल व्यवहारांमध्ये कोणतेही अतिरिक्त शुल्क नाही, त्यामुळे हे एक फायदेशीर पर्याय ठरू शकतात. या नियमांमुळे ग्राहकांना अधिक वेळा रोख रक्कम काढण्याऐवजी यूपीआय, नेट बँकिंग किंवा कार्ड पेमेंट वापरण्याची प्रेरणा मिळू शकते. हे पर्याय अधिक सुरक्षित असून ट्रॅक करणेही सोपे आहे. यामुळे ग्राहकांचा अनुभव आणखी सुलभ आणि सुरक्षित होईल.
ग्रामीण भागातील अडचणी
ग्रामीण भागातील, आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल आणि ज्येष्ठ नागरिकांसाठी एटीएम सेवा आणि तिच्या वापराच्या नवीन नियमांचा परिणाम कठीण होऊ शकतो. अशा खातेदारांसाठी मोफत एटीएम व्यवहारांची संख्या वाढवणे आणि सवलतीच्या योजनांचा समावेश केल्यास यातील जाच कमी होऊ शकतो. उदाहरणार्थ, जनधन खातेधारक, वृद्ध नागरिक, दिव्यांग आणि सरकारी योजनांचा लाभ घेणाऱ्यांसाठी एटीएम सेवा शुल्कमुक्त किंवा कमी दरात उपलब्ध करणे आवश्यक आहे. यामुळे या लोकांना आणखी सोयीस्कर सेवा मिळू शकते. तसेच, हे बदल त्यांना अधिक चांगला आणि सहज अनुभव देतील.
डिजिटल पेमेंट वाढवणे
डिजिटल पेमेंटची वाढ सुनिश्चित करण्यासाठी गावगावांमध्ये प्रशिक्षण मोहिमा राबवणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. ग्रामीण भागात पोस्ट ऑफिसचा वापर खूप जास्त प्रमाणावर होतो, त्यामुळे पोस्ट ऑफिस एटीएमसाठी अतिरिक्त सवलत दिल्यास या भागातील ग्राहकांना अधिक सोयीस्कर सेवा मिळू शकतील. यामुळे डिजिटल पेमेंट्सचा उपयोग ग्रामीण भागात सहजपणे वाढवता येईल. लोकांना डिजिटल व्यवहारांचे फायदे समजावून देण्यासाठी प्रभावी प्रशिक्षण आवश्यक आहे. पोस्ट ऑफिसच्या माध्यमातून ग्रामीण भागातील लोकांना पेमेंट सेवांचा प्रवेश अधिक सोपा आणि सुलभ होईल. या उपायांमुळे, ग्रामीण ग्राहकांसाठी डिजिटल पेमेंट्सचे महत्त्व आणि उपयोग वाढवता येईल.
रोकड व्यवहार कमी करणे
१ मेपासून एटीएम कार्ड वापराबद्दल लागू केलेले नवे नियम हे देशातील आर्थिक व्यवहार अधिक औपचारिक आणि अधिकृत करण्याच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल ठरू शकतात. या बदलाचा मुख्य उद्देश म्हणजे रोकड व्यवहारांमध्ये होणारी अनधिकृतता कमी करणे. शासन आणि रिझर्व्ह बँकेने हे उपाय आर्थिक पारदर्शकतेच्या आणि सुरक्षेच्या दृष्टीने घेतले आहेत. यामुळे बँकिंग प्रणाली अधिक सुस्पष्ट आणि नियंत्रित होईल. ग्राहकांना सुरक्षित आणि अधिक प्रभावी सेवा मिळवता येईल. या बदलांमुळे आर्थिक व्यवहार अधिक विश्वसनीय बनतील. यामुळे डिजिटल पेमेंट्सचा वापर वाढवून अनधिकृत रोकड व्यवहारांवर नियंत्रण ठेवता येईल.